MAI VÀNG...

Mai vàng ngày tết là biểu tượng của cái đẹp bừng nở. Tượng trưng cho sự hưng vượng, phú quý, sự may mắn khởi phát trong năm mới.

Hoa là biểu tượng của cái đẹp, mỗi loài hoa đều có ngôn ngữ riêng. Cây mai là một trong 4 loài cây được xếp vào hàng tứ quý (tùng, cúc, trúc, mai).

Người Việt xưa cho rằng tùng, cúc, trúc, mai có tính chất đặc biệt nổi bật, tượng trưng cho những phẩm chất tốt đẹp của con người: tùng vững chãi, chịu đựng được sự khắc nghiệt của thời tiết; trúc thanh mảnh, nhưng dẻo dai bền chắc; cúc đẹp bình dị, hương thơm nhẹ nhàng, thanh tao; mai tươi đẹp rực rỡ, hương hoa tinh khiết với màu vàng tượng trưng cho sự cao thượng, vinh hiển và sang quý, là màu của vua chúa ngày xưa.

Đối với người miền Nam, nếu hoa mai nở đúng vào đêm Giao Thừa hay sáng sớm ngày mùng 1 Tết thì điều này có nghĩa là sự may mắn, thịnh vượng và hạnh phúc sẽ đến với cả gia đình trong năm đó.

Tết Nguyên Đán ( nguyên: bắt đấu, đán: buổi sớm), ngày này được coi là quan trọng nhất, thiêng liêng nhất trong năm. Bởi đây là buổi sáng sớm đầu tiên của ngày đầu tiên, trong tháng đầu tiên của năm mới. Người Việt Nam ta có thói quen từ ngàn đời nay là đặt trọn niềm tin vào ngày mới, “đầu xuôi đuôi lọt”. Nếu sự việc khởi đầu gặp suông sẽ, sáng sủa, may mắn tốt đẹp thì sẽ tạo được sự hưng phấn, ý chí phấn đấu cho sự thành công sau này. Sự khởi đầu của một ngày mới mà tràn ngập sắc vàng tươi tắn, rực rở, thì trong năm sẽ tràn ngập sự tươi vui, niềm hạnh phúc và thịnh vượng. Mọi người thường ước vọng Mai Khai Phú Quý, vì vậy mai vàng ngày tết không thể thiếu được. Ngày xưa chơi cây kiểng thường là các cụ cao niên, các vị quan hưu có cuộc sống thanh nhàn, họ chơi cây kiểng là để giải muộn, tiêu sầu, để nghiền ngẩm triết lý lẽ sống ở đời. Ngày nay thú chơi cây kiểng không còn giới hạn tuổi tác, giàu nghèo, ai đam mê đều có thể chơi được. Đặc bệt là đối với cây mai, một loại cây dể trồng, có tính kháng bệnh cao và rất dể tìm. Mai cũng có rất nhiều loại, mai vàng năm cánh, mai vàng nhiều cánh, bạch mai, hồng mai, xanh mai, mai chiếu thuỷ, mai tứ quý…

Trong những loài hoa mai, hoa nào cũng có đức tính riêng; có vẻ đẹp riêng, nhưng trong muôn màu muôn vẽ ấy, cây mai vàng vẫn được con người ưa thích nhất. Cây Mai vàng ngày tết qua bao đời nay đã cùng với chúng ta vui hưởng biết bao nhiêu mùa Xuân. Sở dĩ cây mai vàng có ma lực thu hút mạnh mẽ mọi người là do trong cây mai có cốt cách, hình ảnh của bộ ba Mai- Tùng- Trúc.

Chọn mua một cành mai về chưng trong 3 ngày Tết, người mua thường chú ý đến dáng của cây. Những gốc to, da sần sùi, mọc rong rêu, nhánh khẳng khiu và có những hình thể như chân quỳ, hạc bay, phụng hoàng… rất được yêu thích.

Ngoài ra, người mua mai còn chú trọng đến sự phân chia các nhánh trên một gốc mai: nhánh to, nhánh nhỏ, sự sắp xếp các nhánh. Những người chơi mai chuyên nghiệp còn phân biệt thêm nhiều yếu tố phụ khác nữa. Ví dụ như nhụy âm dương ý chỉ đạo nghĩa vợ chồng, cành tứ quý chỉ 4 mùa xuân, hạ, thu, đông giàu sang…

Mai vàng ngày tết cùng với bánh chưng, thịt mỡ, dưa hành là những thứ không thể thiếu trong các gia đình ở miền Nam. Hầu như nhà nào cũng có hoa mai. Có khi chỉ là một cành nhỏ bày lên bàn thờ tổ tiên hay cả chậu mai thật lớn đặt ở nơi trang trọng nhất trong nhà.

Ở miền quê, người ta thường trồng mai ở sân trước, đến Tết cắt vài cành đẹp nhất đem cắm vào lọ trên bàn thờ. Mai vàng ngày tết khoe sắc giữa sân như sứ giả của mùa xuân, thông điệp của niềm vui, hạnh phúc đến cho mọi nhà nhân dịp năm mới.

Ngày nay, người ta không những chơi mai trong ba ngày tết, bảy ngày xuân, mà còn tạo những hình dáng chơi cây kiểng quanh năm. Mai trở thành cây kiểng thì có giá trị rất đặc biệt. Ai cũng biết chơi mai ngày tết, nhưng làm thế nào để có chậu mai đẹp, nở hoa đúng vào giờ giao thừa trong tết và giữ được lâu là việc không phải ai cũng làm được. Từ xưa, người ta cho rằng trẩy lá mai vào ngày 15 tháng chạp thì mai sẽ nở đúng dịp tết. Nhưng theo các nghệ nhân cây kiểng qua nhiều năm chăm sóc đã nghiệm ra rằng: trẩy lá mai vào ngày rằm tháng chạp theo thông lệ là không đúng với tất cả mọi trường hợp, vì mai nở hoa sớm hay muộn còn tuỳ thuộc vào thời tiết của từng năm. Tuỳ thuộc vào giống mai, vào năm nhuận hay năm đủ. Nếu biết trước nữa tháng cuối năm ( tháng chạp Âm lịch) có nắng tốt, khí trời ấm áp thì mai sẽ nở sớm. Ta trẩy lá trễ. Nếu biết trước nữa tháng cuối năm sẽ có mưa hoặc khí trời lạnh, thì mai sẽ nở trễ. Ta trẩy lá sớm. Tuy nhiên còn phù thuộc vào nụ hoa trên cây. Nếu nụ nhỏ, mai vàng năm cánh trẩy lá vào ngày 13 tháng chạp. Nụ hoa lớn hơn trẩy lá vào ngày 15, 16 tháng chạp. Nụ hoa đã lớn, độ ba, bốn ngày sẽ bung vỏ lụa, nên trẩy lá vào ngày 18,19 hoặc 20 tháng chạp. Từ ngày mồng 10 tháng chạp ta nên quan sát nụ hoa của từng cây, theo dõi thời tiết để tính toán ngày nào là trẩy lá tốt nhất. Đến ngày 23 tháng chạp, hoa cái bung vỏ lụa là tốt nhất. Với hoa mai nhiều cánh, nên trẩy lá trước hoa mai năm cánh một tuần, vì hoa nhiều cánh phát triển chậm hơn. Sau khi trẩy lá mai, xin đừng chủ quan coi như mọi việc xong xuôi, mà phải thường xuyên theo dõi sự phát triển của hoa nụ mai. Nếu như đến ngày 26, 27 mà võ lụa mới chịu bung thì phải thúc cho mai bằng cách tưới phân NPK lên gốc mai, theo tỷ lệ 10 lít nước với một muỗng canh NPK và chỉ một lần thôi. Hoặc mỗi ngày tưới nước 03 lần.

Ngược lại, trời đang nắng mà đổ mưa rào thì hoa mai sẽ nở sớm, phải hảm lại bằng cách phơi nắng và tưới lượng nước vừa phải. Nếu không có điều kiện trồng một chậu mai, thì chọn một vài cành mai chưng trong ba ngày tết cũng được. Mua cành mai chưng tết không nên mua sớm, mà chỉ mua từ ngày 28, 29 tết là vừa. Vì như vậy để cành mai được tươi lâu, độ tươi kéo dài được hết những ngày tết. Xem những chiếc lá non nhỏ xíu ở đầu cành mai thật tươi tốt, mơn mởn, chưa có dấu hiệu héo, úa là được . Nên chọn cành mai cứng cáp, không có nhánh gãy, thật nhiều bút tươi sáng, để cành mai có đủ hoa nở từ đêm giao thừa cho đến ít nhất hết ngày mùng 3 tết Khi đem cành mai về, trước tiên thui ngay phần gốc để nhựa được bít lại gúp cho tươi lâu. Sau đó cho vào bình có nước, mỗi ngày nên thay nước một lần. Theo kinh nghiệm của nhiều người, nên hoà trong nước một viên thuốc Aspirine gúp cho cành tươi lâu hơn. Chậu mai đặt trong nhà nên tránh quạt và lối đi, như vậy gúp mai không bị tác động rụng hoa.

Nhân dân ta từ xưa đến nay thường quan niệm, hoa mai là biểu tượng của ngày Tết Nguyên Đán. Mai vàng ngày tết tượng trưng cho sự giàu sang, phú quý. Sự rực rở của sắc vàng hoa mai, phù hợp với lòng hân hoan chào đón năm mới của mọi người. Trong ba ngày tết mà có một chậu mai thật ưng ý trong nhà thì thật là tuyệt vời và cây mai đó nở hoa đúng vào giờ thiêng liêng nhất, giờ giao thừa, giờ khắc chuyễn giao năm cũ sang năm mới thì một cái tết thật là hoàn hảo. Những bông hoa mai vàng rực rỡ làm cho lòng người hân hoan, sản khoái tràn ngập niềm hy vọng vào ngày mai.(st)