Những vần thơ xuôi ngược

Nhân đọc được bài thơ Cảnh Xuân được làm theo kiểu có thể đọc xuôi, ngược theo nhiều cách trên blog của Beanbeanpham, tôi khoái quá, bèn lục lọi trên mạng và tìm được thêm một số bài thơ cũng được làm theo cùng cái cung cách thú vị ấy. Xin giới thiệu lên đây để các bạn cùng thưởng thức!

Cửa sổ đêm khuya

Hàn Mặc Tử

Hoa cười nguyệt rọi cửa lồng gương

Lạ cảnh buồm thêm nỗi vấn vương

Tha thướt liễu in hồ gợn sóng

Hững hờ mai thoảng gió đưa hương

Xa người nhớ cảnh tình lai láng

Vắng bạn ngâm thơ rượu bẽ bàng

Qua lại yến ngàn dâu ủ lá

Hoa đàn sẵn có dế bên đường.

Bài thơ này được làm theo kiểu lục chuyển hồi văn, nghĩa là có thể đọc theo sáu cách:

1. Ðọc xuôi

2. Ðọc ngược

3. Bỏ 2 chữ đầu đọc xuôi

4. Bỏ 2 chữ đầu đọc ngược

5. Bỏ 2 chữ sau

Xuân hứng

Tự Đức

Thi đàn tế liễu lộng hoa hài,

Khách bộ tùy sương ấn bích đài.

Kỳ cục đả thanh phong giáp trận,

Tửu hồ khuynh bạch tuyết hòa bôi.

Sơ liêm thấu nguyệt hương lung trúc,

Tuyết án lang hoa vị áp mai.

Phi phất thảo am đầu tĩnh điếm,

U tình cố nãi thuộc quyên ai.

Cảm hứng mùa xuân (Người dịch: Tự Đức)

Ai quen thuộc ấy có tình ư,

Đêm tĩnh đâu am cỏ phất phơ.

Mai ép mùi hoa lừng án tuyết,

Trúc lồng hương nguyệt thấu rèm thưa.

Bôi hòa tuyết bạch nghiêng hồ rượu,

Trận giáp phong thanh đánh cuộc cờ.

Rêu bước in sương theo bước khách,

Hài hòa lỏng lẻo tới đàn thơ.

6. Bỏ 2 chữ sau đọc ngược

Có thể nói đây là bài thơ độc đáo vô nhị, được làm theo lối thuận nghịch độc đáo: đọc xuôi là chữ Hán, đọc ngược theo chữ Nôm. Bản dịch chính là bài đọc ngược của bản Hán văn.

Thương tiếc

Nhật Hồng - Nguyễn Thanh Vân

Cách 1.- Đọc Xuôi :

Vương tình lệ thảm, khóc hồn oan.

Nát rữa đời xuân, mộng dở dang !

Sương khói lạnh mờ, mây khuất nguyệt,

Gió mưa sầu rũ, phiếm rơi đàn !

Gương hờn tủi phận, vùi son phấn,

Luợc trách buồn duyên, lỡ đá vàng !

Hương sắc đắm chìm, thân mệnh bạc,

Thương lòng xót liễu, rụng đài trang !

Cách 2.- Đọc Ngược :

Trang đài rụng liễu xót lòng thương.

Bạc mệnh thân chìm, đắm sắc hương !

Vàng đá lỡ duyên buồn trách lược,

Phấn son vùi phận, tủi hờn gương !

Đàn rơi phiếm rũ, sầu mưa gió,

Nguyệt khuất mây mờ, lạnh khói sương !

Dang dở mộng xuân, đời rữa nát.

Oan hồn khóc thảm, lệ tình vương !

Cách 3.- Bỏ 2 chữ đầu trong mỗi câu của Bài Đọc Xuôi :

Lệ thảm khóc hồn oan

Đời xuân mộng dở dang

Lạnh mờ mây khuất nguyệt

Sầu rũ phiếm rơi đàn

Tủi phận vùi son phấn

Buồn duyên lỡ đá vàng

Đắm chìm thân mệnh bạc

Xót liễu rụng đài trang

Cách 4.- Bỏ 2 chữ đầu trong mỗi câu của Bài Đọc Ngược :

Rụng liễu xót lòng thương

Thân chìm đắm sắc hương

Lỡ duyên buồn trách lược

Vùi phận tủi hờn gương

Phiếm rũ sầu mưa gió

Mây mờ lạnh khói sương

Mộng xuân đời rữa nát

Khóc thảm lệ tình vương

Cách 5 .- Bỏ 3 chữ đầu trong mỗi câu của Bài Đọc Xuôi :

Thảm khóc hồn oan

Xuân mộng dở dang

Mờ mây khuất nguyệt

Rũ phiếm rơi đàn

Phận vùi son phấn

Duyên lỡ đá vàng

Chìm thân mệnh bạc

Liễu rụng đài trang

Cách 6.- Bỏ 3 chữ đầu trong mỗi câu của Bài Đọc Ngược :

Liễu xót lòng thương

Chìm đắm sắc hương

Duyên buồn trách lược

Phận tủi hờn gương

Rũ sầu mưa gió

Mờ lạnh khói sương

Xuân đời rữa nát

Thảm lệ tình vương

Cách 7 .- Bỏ 3 chữ cuối trong mỗi câu của Bài Đọc Xuôi :

Vương tình lệ thảm,

Nát rữa đời xuân

Sương khói lạnh mờ,

Gió mưa sầu rũ

Gương hờn tủi phận,

Lược trách buồn duyên

Hương sắc đắm chìm

Thương lòng xót liễu

Cách 8 .- Bỏ 3 chữ cuối trong mỗi câu của Bài Đọc Ngược :

Trang đài rụng liễu

Bạc mệnh thân chìm

Vàng đá lỡ duyên

Phấn son vùi phận

Đàn rơi phiếm rũ

Nguyệt khuất mây mờ

Dang dỡ mộng xuân

Oan hồn khóc thảm

Cách 9 .- Bỏ 3 chữ cuối trong mỗi câu của Bài đọc Xuôi, nhưng đọc từ dưới lên :

Thương lòng xót liễu

Hương sắc đắm chìm

Luợc trách buồn duyên

Gương hờn tủi phận

Gió mưa sầu rũ

Sương khói lạnh mờ

Nát rữa đời xuân

Vương tình lệ thảm

Cách 10.- Bỏ 3 chữ cuối trong mỗi câu của Bài Đọc Ngược, nhưng đọc từ dưới lên :

Oan hồn khóc thảm

Dang dở mộng xuân

Nguyệt khuất mây mờ

Đàn rơi phiếm rũ

Phấn son vùi phận

Vàng đá lỡ duyên

Bạc mệnh thân chìm

Trang đài rụng liễu

Cách 11 .- Bỏ 4 chữ đầu trong mỗi câu của Bài Đọc Xuôi :

Khóc hồn oan

Mộng dở dang

Mây khuất nguyệt

Phiếm rơi đàn

Vùi son phấn

Lỡ đá vàng

Thân mệnh bạc

Rụng đài trang

Cách 12 .- Bỏ 4 chữ đầu trong mỗi câu của Bài Đọc Ngược :

Xót lòng thương

Đắm sắc hương

Buồn trách lược

Tủi hờn gương

Sầu mưa gió

Lạnh khói sương

Đời rữa nát

Lệ tình vương

Cách 13 .- Đọc xuôi như thơ tự do :

Vương tình…

Lệ thảm…

Khóc hồn oan !

Nát rữa…

Đời xuân…

Mộng dở dang !

Sương khói…

Lạnh mờ…

Mây khuất nguyệt !

Gió mưa…

Sầu rũ…

Phiếm rơi đàn !

* * *

Gương hờn…

Tủi phận…

Vùi son phấn !

Lược trách…

Buồn duyên…

Lỡ đá vàng !

Hương sắc…

Đắm chìm…

Thân mệnh bạc !

Thương lòng…

Xót liễu…

Rụng đài trang !

Cách 14.- Đọc ngược như thơ tự do :

Trang đài...

Rụng liễu...

Xót lòng thương !

Bạc mệnh...

Thân chìm...

Đắm sắc hương !

Vàng đá...

Lỡ duyên...

Buồn trách lược !

Phấn son...

Vùi phận...

Tủi hờn gương !

* * *

Đàn rơi...

Phiếm rũ...

Sầu mưa gió...

Nguyệt khuất...

Mây mờ...

Lạnh khói sương !

Dang dở...

Mộng xuân...

Đời rữa nát !

Oan hồn....

Khóc thảm...

Lệ tình vương !

Cảnh Xuân

1. Đọc xuôi 2. Đọc ngược

Ta mến cảnh Xuân ánh sáng ngời .............. Cười mĩm mắt ai bóng thướt tha

Thú vui thơ rượu chén đầy vơi .................... Bổng trầm đàn hát tiếng ngân xa

Hoa cài giậu trúc cành xanh biếc ........ .........Người đông bến đợi thuyền xuôi ngược

Lá quyện hương Xuân sắc thắm tươi .......... Sóng lặng sông chờ khách lại qua

Qua lại khách chờ sông lặng sóng ............... Tươi thắm sắc Xuân hương quyện lá

Ngược xuôi thuyền đợi bến đông người ....... Biếc xanh cành trúc giậu cài hoa

Xa ngân tiếng hát đàn trầm bổng .................. Vơi đầy chén rượu thơ vui thú

Tha thướt bóng ai mắt mĩm cười .................. Ngời sáng ánh Xuân cảnh mến ta

3. Bỏ 2 từ đầu mỗi câu- Đọc xuôi ....... 4. Bỏ 2 từ cuối mỗi câu - Đọc ngược

Cảnh Xuân ánh sáng ngời ...........Mắt ai bóng thướt tha

Thơ rượu chén đầy vơi ............... Đàn hát tiếng ngân xa

Giậu trúc cành xanh biếc ............. Bến đợi thuyền xuôi ngược

Hương Xuân sắc thắm tươi ......... Sông chờ khách lại qua

Khách chờ sông lặng sóng .......... Sắc Xuân hương quyện lá

Thuyền đợi bến đông người .........Cành trúc giậu cài ho

Tiếng hát đàn trầm bổng ...............Chén rượu thơ vui thú

Bóng ai mắt mĩm cười ...................Ánh Xuân cảnh mến ta

5. Bỏ 3 từ đầu mỗi câu - Đọc ngược ........... 6. Bỏ 3 từ cuối mỗi câu - Đọc xuôi

Cười mĩm mắt ai .................... Ta mến cảnh Xuân

Bổng trầm đàn hát .................. Thú vui thơ rượu

Người đông bến đợi .................Hoa cài giậu trúc

Sóng lặng sông chờ .................Lá quyện hương Xuân

Tươi thắm sắc Xuân ................Qua lại khách chờ

Biếc xanh cành trúc ................. Ngược xuôi thuyền đợi

Vơi đầy chén rượu ....................Xa ngân tiếng hát

Ngời sáng ánh Xuân .................Tha thướt bóng ai

7. Bỏ 4 từ đầu mỗi câu - Đọc xuôi ............. 8. Bỏ 4 từ cuối mỗi câu - Đọc ngược

Ánh sáng ngời ................... Bóng thướt tha

Chén đầy vơi .................... .Tiếng ngân xa

Cành xanh biếc .................. Thuyền xuôi ngược

Sắc thắm tươi ................... ..Khách lại qua

Sông lặng sóng ....................Hương quyện lá

Bến đông người ...................Giậu cài hoa

Đàn trầm bổng .....................Thơ vui thú

Mắt mĩm cười ...................... Cảnh mến ta

Không biết tác giả

Điều đặc biệt là dù đọc theo nhiều cách, chủ đề bài thơ vẫn không thay đổi, niêm luật vẫn nghiêm chỉnh.

Vầng Tâm

Thơ Lê Anh Chí

Động loé trời sương màn gợn đục,

Tha hồ tâm tánh nhớ thương mau

Vọng Ngã ngưng thiền, tiên khác tục,

Ta cùng trăng thả, lạc bên cầu !

*

Có phải vì người, trăng tỏ sáng,

Nghìn thu vẳng trổi khúc Nghê Thường ?

Tin ngàn tỉnh tĩnh , muôn tâm rạng,

Thố ngọc, vầng tâm, pháp uyển vương !

 

========

 

Đọc ngược thành bài thơ :

 

Tâm Vầng

Vương uyển, pháp tâm,  vầng ngọc thố,

Rạng tâm muôn tĩnh, tỉnh ngàn tin,

Thường Nghê, khúc trổi vẳng thu nghìn,

Sáng tỏ : trăng, người , vì phải có !

*

Cầu bên, lạc thả, trăng cùng ta,

Tục khác tiên, thiền ngưng Ngã Vọng !

 Mau thương nhớ  tánh, tâm hồ tha ?

 YĐục gợn màn sương, trời loé động !

____________________________________

 

5 Bài thơ đọc xuôi

 

                    Vầng Tâm

                    Thơ Lê Anh Chí

             Động loé trời sương màn gợn đục,

             Tha hồ tâm tánh nhớ thương mau

             Vọng Ngã ngưng thiền, tiên khác tục,

             Ta cùng trăng thả, lạc bên cầu !

*

       Có phải vì người, trăng tỏ sáng,

       Nghìn thu vẳng trổi khúc Nghê Thường ?

       Tin ngàn tỉnh tĩnh , muôn tâm rạng,

       Thố ngọc, vầng tâm, pháp uyển vương

 

=====

Bài thơ 2 : Ngắt đi 1 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

             loé trời sương, màn gợn đục,

             hồ, tâm, tánh nhớ thương mau

             Ngã ngưng thiền, tiên khác tục,

             cùng trăng thả, lạc bên cầu !

*

       phải vì người, trăng tỏ sáng,

       thu vẳng trổi khúc Nghê Thường ?

       ngàn tỉnh tĩnh , muôn tâm rạng,

       ngọc vầng, tâm pháp, uyển vương !

 

=======

Bài thơ 3 : Ngắt đi 2 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

             trời sương màn gợn đục,

             tâm tánh nhớ thương mau

             ngưng thiền, tiên khác tục,

             trăng thả lạc bên cầu !

*

       vì người, trăng tỏ sáng,

       vẳng trổi khúc Nghê Thường ?

       tỉnh tĩnh , muôn tâm rạng,

       vầng tâm, pháp uyển vương !

 

======

Bài thơ 4 : Ngắt đi 3 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

             *           *           *    

             sương màn gợn đục,

             tánh nhớ thương mau

             thiền, tiên khác tục,

             thả lạc bên cầu !

*

       người, trăng tỏ sáng,

       trổi khúc Nghê Thường 

       tĩnh , muôn tâm rạng,

       tâm pháp uyển vương !

 

=======

Bài thơ 5 : Ngắt đi 4 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

             màn gợn đục,

             nhớ thương mau

             tiên khác tục,

             lạc bên cầu !

*

       trăng tỏ sáng,

       khúc Nghê Thường 

       muôn tâm rạng,

       pháp uyển vương !

_____________________________________

 

5 Bài thơ đọc ngược

=============

 

Bài thơ 6 : Bài thơ đọc ngược :

 

                    Tâm Vầng

                    Thơ Lê Anh Chí

       Vương uyển, pháp tâm,  vầng ngọc thố,

       Rạng tâm muôn tĩnh, tỉnh ngàn tin,

       Thường Nghê, khúc trổi vẳng thu nghìn,

       Sáng tỏ : trăng, người , vì phải có !

*

             Cầu bên, lạc thả, trăng cùng ta,

             Tục khác tiên, thiền ngưng Ngã Vọng !

             Mau thương nhớ  tánh, tâm hồ tha ?

             Đục gợn màn sương, trời loé động !

 

=======

Bài thơ 7 : Ngắt đi 1 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

       uyển pháp tâm,  vầng ngọc thố,

       tâm muôn tĩnh, tỉnh ngàn tin,

       Nghê khúc, trổi vẳng thu nghìn,

       tỏ : trăng, người , vì phải có !

*

             bên lạc thả, trăng cùng ta,

             khác tiên, thiền ngưng Ngã Vọng !

             thương nhớ  tánh, tâm hồ tha ?

             gợn màn sương, trời loé động !

 

=======

Bài thơ 8 : Ngắt đi 2 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

       pháp tâm,  vầng ngọc thố,

       muôn tĩnh, tỉnh ngàn tin,

       khúc trổi vẳng thu nghìn,

       trăng, người , vì phải có !

*

             lạc thả trăng cùng ta,

             tiên, thiền ngưng Ngã Vọng !

             nhớ  tánh, tâm hồ tha ?

             màn sương, trời loé động !

 

=======

Bài thơ 9 : Ngắt đi 3 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

       tâm,  vầng ngọc thố,

       tĩnh, tỉnh ngàn tin,

       trổi vẳng thu nghìn,

       người , vì phải có !

*

             thả trăng cùng ta,

             thiền ngưng Ngã Vọng !

             tánh tâm hồ tha ?

             sương, trời loé động !

 

========

Bài thơ 10 : Ngắt đi 4 chữ ở đầu mỗi câu , trở thành bài thơ sau :

 

       vầng ngọc thố,

       tỉnh ngàn tin,

       vẳng thu nghìn,

       vì phải có !

*

             trăng cùng ta,

             ngưng Ngã Vọng !

             tâm hồ tha ?

             trời loé động !

*